
ساتوشی ناکاموتو در سال 1388/ ۲۰۰۹ پدیده جدیدی بهنام بیتکوین را به دنیا معرفی کرد، ارز دیجیتالی که از طریق اینترنت قابل استخراج و معامله است و هیچ مرجع بانکی بر آن نظارت ندارد. اکنون ۹ سال از راهاندازی پروتکل بیتکوین میگذرد و ۲۴ میلیون کیف پول الکترونیک فعال بیتکوین در سراسر جهان وجود دارد.
ارزش هر واحد بیتکوین در سال 1390/ ۲۰۱۱ فقط یک دلار بود، در حالی که تا اواخر سال گذشته به بیش از ۱۹ دلار رسید و شتاب صعودی افزایش قیمتش بسیار خبرساز شد. با وجود اینکه هیچ موفقیتی بیرقیب نمیماند، ارزش بازار بیتکوین همچنان یک سروگردن از نزدیکترین رقیبش یعنی اِتِریوم بالاتر است. در مورد بیتکوین ادعا میشود قابل جعل نیست و کسی نمیتواند از روی بیتکوینهای استخراجشده کپی کند. اما خود ایده بیتکوین قابل کپی است و دولتها یا شرکتها میتوانند با الگوبرداری از این پروتکل دست به ساخت ارز رمزپایه دیگری بزنند که اگر کاربرپسندتر باشد، چهبسا پیشتازی بیتکوین را به چالش بکشد و در درازمدت حتی به نابودی آن بینجامد.
جالب است بدانید شبکههای اجتماعی پرمخاطب ازجمله فیسبوک این قابلیت را دارند که کنترل بیتکوین و ارزهای دیجیتال مشابه را بهدست بگیرند یا با ساخت ارزهای رمزپایه خودشان برتری بیتکوین را به چالش بکشند. اما چگونه؟
در حال حاضر بیتکوین براساس اجماع کاربران و توسعهدهندگان این پروتکل مدیریت میشود. بنابراین هر زمان که گروهی از کاربران و استخراجکنندگان بیتکوین تصمیم بگیرند از نسخه نرمافزاری تغییریافته دیگری استفاده کنند، میتوانند از جریان اصلی بیتکوین منشعب شوند. دقیقا همین انشعاب در سال گذشته منجر به ایجاد بیتکوین کش شد که زنجیره بلوکی ارتقایافتهتری نسبت به بیتکوین دارد. اگر مثلا فیسبوک بتواند گروه بزرگی از کاربران و استخراجکنندگان بیتکوین را به استفاده از نسخه نرمافزاری خودش ترغیب کند، مدیریت بیتکوین عملا بهدست فیسبوک خواهد افتاد. اما این تنها راه قاپیدن مدیریت بیتکوین توسط شبکههای اجتماعی نیست.
راه دیگرش این است که فیسبوک ابتدا یک کیفپول بیتکوین کاربرپسند با امنیت بالا بسازد. ساخت چنین کیف پولی برای فیسبوک بهواسطه سابقه این شرکت در طراحی تجربه کاربری کار سختی نیست و فقط باید دقت کند کیف پولش نواقص سایر کیف پولهای بیتکوین را نداشته باشد. آنوقت است که حساب کاربری کاربران میلیاردی این شبکه اجتماعی به کلید «ارسال بیتکوین» مجهز خواهد شد و آدرس کیف پول هر کاربر نیز بهجای اینکه رشتهای طویل از ترکیب حروف و اعداد باشد، اسم پروفایل کاربر در فیسبوک خواهد بود. درنهایت کاربرپسندی کیف پول بیتکوین فیسبوک میتواند عده زیادی از کاربران و استخراجکنندگان بیتکوین را به خود جلب کند.
دنیا بهسمتی درحال پیشروی است که تا چندی دیگر تقریبا همه کالاها و خدمات توکندار (Token نوعی از ارزهای رمزپایه) یا بهعبارتی دارای ارز تخصصی خودشان خواهند شد. به این معنی که وقتی پشت صندوق پرداخت یک خواربارفروشی ایستادهاید و کیف پول دیجیتال نصبشده روی تلفن همراهتان را باز میکنید، علاوهبر بیتکوین و مانند آن مقداری توکن در فهرست حسابتان خواهید داشت که معرف برند (مثلا اپلکش یا تویوتاکش) یا خدماتی خاص هستند. مثلا مبلغ خوارباری را که خرید کردهاید، میتوانید با کسری از سهام اپل پرداخت کنید که در قالب ارز درخواستی فروشنده به کیف پول او واریز خواهد شد. این ایده دور از تحقق نیست.
با این اوصاف آیا بیتکوین فعلی میتواند مزیتی بر دیگر کوینها یا توکنهایی که زیر نظر بانک مرکزی یا هر مرجع نظارتی دیگری فعالیت میکنند داشته باشد؟ مهمترین ویژگیهایی که درمورد بیتکوین تبلیغ میشود عبارتند از امکان انجام تراکنش بهصورت ناشناس و عدمامکان سانسور. این ویژگیها بهمحض اینکه مدیریت تراکنشها بهدست بانک مرکزی یا سایر مراجع بیفتد دیگر وجود نخواهد داشت. اما شاید بهتر باشد بپرسیم آیا تراکنشهای بیتکوین درحال حاضر همینقدر که ادعا میشود، ناشناس و سانسورناپذیراست؟
اسامی واقعی تراکنشکنندگان روی زنجیره بلوکی بیتکوین ذخیره نمیشود، اما تاریخچه تراکنشها ثبت خواهد شد و هر بار که از بیتکوین استفاده میکنید، همواره احتمال دارد کسانی بتوانند هویتتان را ردیابی کنند. براساس اسناد منتشرشده از سوی اِدوارد اِسنودِن میدانیم که آژانس امنیت ملی آمریکا در تلاش بوده فعالیتهایی را که روی زنجیره بلوکی بیتکوین انجام میشود با هویت افراد واقعی پیوند بزند. این آژانس با دیدبانی فعالیتهای اینترنتی و هدایت افراد بهسمت پلتفرمهایی که بهدروغ ادعا میکردند حریم خصوصی کاربرانشان را نقض نمیکنند، درواقع تمام تلاششان این بود به اطلاعاتی برسند که هویت واقعی کاربران را فاش کند. درست است بیتکوین از همان آغاز قرار بود پلتفرمی امن، رایگان و تحت مدیریت توده کاربرانش باشد، اما هفت میلیارد مردمی که هنوز از بیتکوین استفاده نمیکنند شاید اصلا به این ویژگیها اهمیت ندهند و با استقرار ارزهای دیجیتال ملی هرگز به جمع کاربران بیتکوین نپیوندند. از اینرو میتوان پیشبینی کرد هرقدر هم بیتکوین روی ویژگیهایی مانند انجام ناشناس تراکنشها و جعلناپذیری تأکید کند، درنهایت آن ارزی در میدان رقابت پیروز خواهد شد که مورد استفاده عموم قرار بگیرد و از کاربری آسانتری برخوردار باشد.

مقابل این رفتارهای همسرتان سکوت نکنید

سیمرغهای جشنواره فجر، شب نرگس آبیار را کامل کرد

علیخانی از هفته آینده با «عصر جدید» در شبکه 3

وام «ماه عسل» کنسل شد!

طرح استیضاح رئیس جمهور کلید خورد

شخصیت شناسی از روی رنگ لاک

سرنوشت غمانگیز خرسهای ولنتاین
