فکر می‌کنم همه‌ی ما تجربه‌ی این را داشته‌ایم که موقع انجام کاری، دقیقا در همان زمانی که نیاز به تمرکز فکری بیشتری داریم، حواسمان دنبال همه چیزی بوده جز مبحثی که باید روی آن متمرکز شویم. ناب‌ترین خیال پردازی‌ها، بهترین خلاقیت‌ها، قشنگ‌ترین ایده‌ها و‌ عجیب‌ترین افکار درست موقعی به ذهن ما هجوم می‌آورند که ما نیازی به آ‌‌ن‌ها نداریم. بله! همه‌ی ما با معضل «عدم تمرکز» در اکثر جوانب زندگی‌مان درگیر هستیم. موقع انجام دادن کارهایی که نیاز به دقت بیشتری دارد یا حتی ساده‌ترین کارهای روزمره. مثلا گاهی در فکر آن بوده‌ایم که به کسی تلفن کنیم اما همین که گوشی‌مان را در دست می‌گیریم فراموش می‌کنیم که قرار بود چه کاری انجام دهیم. بعد اعصاب‌مان بهم ریخته و از اینکه حواس پرت هستیم خودمان را سرزنش کرده‌ایم. اما در واقع این طبیعت ذهن ماست و برای این مشکل راه‌کارهای زیادی وجود دارد که در این مطلب ما بر روی چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم.

۱- یادداشت کنید:

خیلی اوقات، مخصوصا زمان‌هایی که دغدغه‌ی زیادی داریم، در حین کار یا مطالعه با هجوم افکار مختلف روبرو می‌شویم. نوشتن همیشه راه‌گشاست. با یادداشت کردن می‌توانیم به‌جنگ با خیال‌پردازی برویم. کافی‌ست وقتی افکار اضافی مزاحم‌تان می‌شوند، سریع آن‌ها را یادداشت کنید. نوشتن از افکار باعث سازماندهی آن‌ها می‌شود.

۲- پویا و فعال مطالعه کنید:

یکی از عادت‌هایی که من در حین مطالعه دارم، این است که حتما باید یک قلم و کاغذ کنار دستم باشد. فرقی ندارد چه کتابی می‌خوانم. درسی یا غیر درسی. هایلایت کردن جملات، یادداشت‌برداری از نکات مهم، خلاصه‌نویسی و... از جمله کارهایی‌ست که هنگام مطالعه می‌توان انجام داد. با انجام دادن این کارها، ما داده‌های زیادی را وارد مغز کنیم و مغز درگیر پردازش این اعمال می‌شود که همین باعث می‌شود فرصتی برای خیال‌پردازی نداشته باشد. اگر این مشکل هنگام مطالعه به سراغ‌تان می‌آید، این بهترین راه است! 

۳- بشمارید:

وقتی ذهن‌تان آشفته می‌شود، برای انسجام آن شروع به شمردن اعداد کنید. از عدد ۱ تا ۱۰۰ را به‌صورت برعکس بشمارید. حتی می‌توانید این تمرین را سخت‌تر کنید. مثلا از ۱۰۰ سه تا سه تا کم کنید و برعکس بشمارید. چون این کار نیاز به تمرکز‌ دارد باعث منسجم شدن ذهن می‌شود که بعد از شمارش بهتر از قبل می‌توانید به فعالیت‌تان ادامه دهید.

۴- تکرار یک کلمه‌ی ساده:

یک کلمه‌ی ساده انتخاب کنید و سعی کنید حدود ۵ دقیقه آن را در ذهن‌تان تکرار کنید. تمرکز و تاکید روی یک کلمه یا طرح باعث می‌شود ذهن‌تان منظم شود.

۵- تمرکز بر روی یک شی:

به‌طور مثال یک سیب بردارید و از همه طرف به آن نگاه کنید. تمام حواس خود را صرف دیدن و توجه به آن سیب کنید. سعی کنید فقط و فقط به خود سیب فکر کنید، نه به ارزش غذایی یا مغازه‌ای که از آن خرید کرده‌اید. سپس چشمان خود را ببندید و سپس سعی کنید مزه، بو و رنگ میوه را حس و تصور کنید. هرچه می‌توانید این تصور را شفاف‌تر کنید. این تمرین یکی از کارسازترین تکالیف برای تمرکز و انسجام فکری‌ست.

۶- فکر نکنید:

بعد از انجام‌ تمرین قبل کم‌کم باید یاد بگیرید که هیچ فکری نکنید. یکی از اصولی‌ترین تمرین‌های مدیتیشن هم، همین است؛ فکر نکردن. تصور نکنید که کار سختی‌ست. چشم‌تان را ببندید و سعی کنید هر فکری وارد ذهن‌تان شد را پس بزنید. ابتدا برای انجام‌ این تمرین نیاز به محیطی آرام دارید. اما رفته رفته می‌توانید وقتی در محیط کار یا درس خسته شده‌اید و‌ذهن‌تان شلوغ شد، چند دقیقه چشم‌تان را ببندید و به هیچ فکری اجازه‌ی ورود ندهید.