چند روز پیش متنی از مصطفی ملکیان می‌خواندم که درباره مصرف گرایی بود. این که مصرف‌گرایی بیش از حد انسان جدید صدمات جبران ناپذیری به محیط زیست می‌رساند. برای رفع مشکلات و نیازهای انسان کارخانه تاسیس می‌کنیم، جنگل‌ها را به ورطه نابودی می‌کشانیم و منابع زیرزمینی را به مواد مصرفی و در نتیجه زباله تبدیل می‌کنیم. همه‌ی این‌ها به این دلیل است که ما مصرف بیشتری نسبت به انسان قدیم داریم. گویی رقابتی بزرگ و همه‌گیر بر سر «داشتنی‌ها» آغاز شده است. هرکه بیشتر داشته باشد، ارزش بیشتری دارد. هرکه مصرف‌گراتر است، خوشبخت‌تر به نظر می‌رسد. ما بیشتر از آن‌که به حالات درونی خود رشد دهیم، چسبیده‌ایم به ظواهری که بیشتر و بهتر به چشم می‌آیند. مسابقه‌ای نفس‌گیر بین داشته‌های خود با داشته‌های دیگران در حال وقوع است. مسابقه‌ای که تلفات زیادی دارد. از همین صدمات محیط زیستی گرفته تا پوچی درونی انسان. اما از آن‎‌جایی که نشستن و نگاه کردن کاری را از پیش نمی‌برد و باید از خودمان شروع کنیم در ادامه‌ی این مطلب چند پیشنهاد ساده و کابردی برای از بین بردن مصرف‌گرایی نوشته شده است که به‌کارگیری آن می‌تواند سبک زندگی خودمان و اطرافیانمان را دست‌خوش تغییرات مثبت کند. 

رشد درونی الویت بیشتری با رشد بیرونی دارد

عمده مشکل ما از آن‌جایی شروع می‌شود که دوست داریم شبیه به دیگران شویم. اگر در همسایگی و دوستی ما کسی به نظرمان خوشبخت به نظر می‌آید و از قضا زندگی مجللی هم دارد، گمان می‌کنیم با شبیه شدن به آن، ما هم خوشبخت می‌شویم و در وهله‌ی اول ظاهر زندگی خود را شبیه به او می‌کنیم. با نگاهی به اطراف با کسانی مواجه می‌شویم که زندگی بیرونی خود را کاملا متناقض با درونیات خود ساخته‌اند. برای گرفتن حال خوش اول از همه باید درون خود را درست کرد که با ساختن درون، ظاهر و بیرون فرد هم خود به خود درست می‌شود. چیزی که ما دقیقا برعکسش را عمل می‌کنیم.

به رسومات غلط تن ندهید

هر شهر و قومی حداقل یک رسم خاص دارد که با گذشت زمان و شاخ و برگ دادن به آن، از اصل خود خارج شده و بیشتر به سمت چشم و هم‌چشمی رفته است. از جهیزیه خریدن گرفته تا برگزاری جشن‌ها و تولدهایی که شاید هیچ ریشه و اصلی هم نداشته باشند. اگر می‌بینید کسی از فامیل هزارنوع وسیله‌ی بی‌مصرف به‌عنوان جهیزیه می‌دهد، شما هم عینا کار غلط او را تکرار نکنید. اگر به مهمانی‌ دعوت می‌شوید که می‌دانید در آن مهمانی چیزی جز فخرفروشی و چشم و هم‌چشمی وجود ندارد خیلی مودبانه دعوت میزبان را رد کنید و به نوعی اعتراض خود را نسبت به این اعمال ابراز کنید.

از پوشیدن لباس تکراری نهراسید

شیک و تمیز بودن هیچ منافاتی با پوشیدن لباس‌های قدیمی ندارد. مادر خود من یکی از شیک پوش‌ترین زنانی‌ست که دیده‌ام. اما هیچ‌وقت کمد لباس بزرگی نداشته است. گاهی لباس‌های قدیمی‌ تمیز خود را می‌پوشد و اوایل در اعتراض من مبنی بر پوشیدن لباس‌های قدیمی و تکراری‌اش، می‌گفت: «چه فرقی داره؟! آدم باید خوش پوش باشه. این خوش پوشی هم دلیل بر خریدن لباسای گرون یا پوشیدن لباس‌های غیر تکراری نیست». به گمانم رعایت این نکته به اطرافیان‌مان هم این پیام را می‌دهد که می‌شود لباس تکراری پوشید و موذب نبود!

مهمانی ساده بگیریم اما همیشه بگیریم!

گاهی اوقات برای برگزاری یک مهمانی کوچک آن‌قدر همه چیز را سخت می‌گیریم که تا مدت‌ها از چنین کاری پشیمان می‌شویم و حتی افراد دیگری هم که می‌خواهند مهمانی بگیرند از ترس هزینه‌های گزاف هیچ‌گاه رغبتی به برگزاری این دورهمی‌ها نمی‌کنند. می‌توانیم مهمانی کوچک اما صمیمی بگیریم بدون آن‌که هزینه‌ی زیادی صرف کنیم. می‌شود به‌جای پختن چندین نوع غذا، با یک غذا از مهمانان‌مان پذیرایی کنیم. می‌شود به جای تمرکز و خرج زیاد برای خرید خورد و خوراک فضا را تبدیل به یک دورهمی صمیمی و دوستانه کرد. اگر در برگزاری مهمانی‌ها سخت نگیریم دوستان و آشنایان هم میل بیشتری برای دعوت کردن و برگزاری چنین فضاهایی دارند.

از بازیافت‌ها کمال استفاده را ببریم

گاهی وسایلی را که دیگر به درد استفاده‌ی اولیه خود نمی‌خورند، می‌توانند در جایی دیگر زخمی را دوا کنند. مثلا لباس‌های قدیمی را می‌توانیم به دستگیره‌های آشپزی تبدیل کنیم. لیوان‌هایی که لبه‌ی آن‌ها شکسته است را می‌توان به گلدان‌های کوچک و متفاوتی تبدیل کرد. رو ملاحفه‌های قدیمی را می‌توان به عنوان دستمال‌های گردگیری استفاده کنیم. با این کارها هم از اسراف جلوگیری می‌کنیم و هم خلاقیت به خرج می‌دهیم.

اول تعمیر، سپس خرید

گاهی بلافاصله بعد از خراب شدن یک وسیله، درصدد دورانداختن آن می‌کنیم. در صورتی‌که با یک تعمیر جزئی می‌شود دوباره آن را به‌کار انداخت و استفاده کرد. روحیه‌ی تعمیر وسایل خانه می‌تواند آثار قشنگی در زندگی داشته باشد. به‌طوریکه با خراب شدن چیزی، فرد ناامید نشود و خودش دست به کار برای تعمیر شود.