در این مطلب قصد دارم تا صنعت خودرو در ایران را به شیوه خودم بررسی کنم!

امیدوارم که برای شما هم جالب باشد.

سال یک‌هزار و دویست و هفتاد و هشت شمسی (1278)، مظفرالدین‌شاه که در سفر به فرنگ شاهد عجایب گوناگونی بود، نتوانست دل از یکی از آن‌ها بردارد: ماشین.

مظفرالدین شاه به سعدالدوله وزیر مختار ایران در بلژیک دستور داد تا یک ماشین برای او تهیه کرده و راهی ایران کند.

او هم یک دستگاه ماشین رنو همراه با یک شوفر بلژیکی برای تعلیم استخدام کرد و از راه بندرانزلی به ایران فرستاد. ماشین هم از بندرانزلی راهی قزوین شد و مردم هم با تعجب و جشن و شادی به دیدن این هیولای آهنی شتافتند.

بله، نزدیک به ۱۱4 سال از ورود ماشین به ایران می‌گذرد. همان روزهای اول شوفر بلژیکی به خاطر نبود جاده‌های مناسب و همچنین آشنا نبودن با مسیرها با کوهی برخورد کرد و اولین حادثه رانندگی در ایران شکل گرفت.

شاید مظفرالدین شاه هیچ‌گاه گمان نمی‌کرد ورود این وسیله‌ که چشم او را در اروپا گرفته بود صد و چهارده سال بعد مورد استفاده همه قرار گیرد و حتی باز تعریفی بیشتر از یک وسیله حمل و نقل پیدا کند.

این‌گونه بود که ماشین وارد ایران شد و ایرانی‌ها یک دل نه صد دل عاشقش شدند...

اما خودرو در ایران کمی مظلوم واقع شده به طوری که کم نیستند، افرادی که از خودروهای تولید شده در ایران شکایت دارند و در واقع اصلا این وسایل نقلیه را در شان خود نمی‌دانند و تصور می‌کنند که پولی را که بابت خودروهای داخلی پرداخت می‌کنند، در واقع در چاه ریخته‌اند (آن هم چاه خلا!) چرا که در ازای پول پرداختی؛ رفاه و آسایشی تقریبا هیچ دریافت می‌کنند!

|| گروه صنعتی ایران خودرو

گروه صنعتی ایران خودرو (ایران ناسیونال پیشین) در ۱۲ مهرماه سال ۱۳۴۱ توسط برادران؛ احمد و محمود و حسن خیامی با هدف تأسیس و اداره کارخانجات به منظور تولید و تهیه انواع خودرو، قطعات مربوط به آن‌ها، فروش و صدور محصولات و با سرمایه‌ای در حدود ۱۰ میلیون تومان در خیابان اکباتان تهران تأسیس شد.

این شرکت در اسفند ۱۳۴۲ با تولید اتوبوس کار خود را آغاز کرد. بعد از این مدیران شرکت بر آن شدند تا با کارخانه‌های دنیا ارتباط برقرار کرده و خودرویی برای قشر متوسط مردم تولید کنند. شرکت‌های فورد، پژو، فولکس و تالبوت از جمله گزینه‌هایی بودند که با آن‌ها تماس برقرار شد. در نهایت در سال ۱۳۴۵ قراردادی با شرکت تالبوت در مورد مونتاژ و ساخت خودرو پیکان که نام انگلیسی آن هیلمن بود به امضا رسید. با وارد شدن قطعات از تالبوت انگلستان که در آن موقع زیرمجموعه شرکت کرایسلر آمریکا بود، در اردیبهشت ۱۳۴۶تولید پیکان با ظرفیت ۶۰ هزار دستگاه آغاز شد و به تدریج به ۱۲۰ هزار دستگاه افزایش یافت.

|| پیکان‌سواران نامدار

اولین مصرف کننده نامدار پیکان« امیرعباس هویدا» نخست وزیر فقید ایران بود که تا آخرین روزهای صدارت، اتومبیل مرسدس بنز ضدگلوله خود را سوار نشد و پیکان سرمه‌ای رنگش را ترجیح داد و او بود که جمله «به امید روزی که هر ایرانی یک پیکان داشته باشد» را وارد تاریخ ایران کرد.

همه این‌ها درست ولی آن‌چه مردم می‌بینند و حس می‌کنند چیز دیگری است. اصلا مردم هیچ، تکلیف این آدمک بیچاره این وسط چیست؟ بدبخت چه گناهی کرده که باید آلت دست این شرکت باشد؟ مگر از جانش سیر شده؟

باز جای شکرش باقی است که محصولات این شرکت حداقل تست می‌شوند، گرچه به نابودی کامل یک آدمک می‌انجامد!

البته نکته جالبی که در خودروهای داخلی وجود دارد این است که، بعد از این‌که محصول جدیدی حتی با اسمی جدید تولید می‌شود باز هم بسیار آشناست؛ به طوری که هر کس آن را می‌بیند با خود می‌گوید: «خدایا من این ماشین را قبلا کجا دیده بودم؟!»

در همین راستا می‌خواهم یک تست هوش-ازنوع از خود در آورده- به شما عزیزان ارائه دهم که اگر تا این‌جای مطلب خسته شده اید، کمی سرگرم شوید.

|| گروه صنعتی سایپا

سایپا به فرانسوی: ‏( Societe Annonyme Iranienne de Production Automobile)

یک شرکت خودروسازی ایرانی است. این شرکت با شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران در سال ۱۳۴۴ بنیان‌گذاری شد و در اواخر سال ۱۳۴۷ به مرحله بهره برداری رسید.

این شرکت تولید نخستین فرآورده‌های خود را که شامل وانت آکا و سواری ژیان بود با روش کاملاً دستی آغاز نمود. پس از سال ۱۳۵۳ بر تنوع محصولات شرکت افزوده شد و خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاب در مدل‌های معمولی، دولوکس نیز تولید شد. نام شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ با حذف کلمه سیتروئن از انتهای نام فرانسوی آن به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» به نام اختصاری (سایپا) تغییر یافت.

این شرکت در ۱۶ تیر ماه ۱۳۵۸ تحت مالکیت دولت ایران در آمد و در سال ۱۳۸۹ با تصویب مجمع فوق‌العاده آن، تقریبا خصوصی شد. در این مجمع ترکیب سهام‌داران عمده سایپا تغییر کرد و تعداد نمایندگان دولتی در هیات مدیره از اکثریت افتاد.

نکته‌ای که شاید در مورد سایپا خیلی آزار دهنده باشد؛ خودرویی است به اسم:

پراید.

که البته مصادق بارز شعار: «همه جان و تنم؛ پول، پـول، پــول، پـــول»می‌باشد

چرا که هر روز با تولیدات متنوعش-که اصلا به آن شعار ربطی ندارد- ما را غافل گیر می‌نماید.

این خودرو(!) از فرمول دو دو تا، چارتا به خوبی بهره برده است چرا که هر مدلش از قبلی متمایز تر ظاهر می‌شود!

اگر به تنوع چشمگیر این محصول اهمیت ندهیم باز هم نمی‌توان از ایمنی آن چشم پوشی کرد، چرا که حتی آیت الله مکارم شیرازی نیزدر دیدار با سردار مومنی رییس پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی هم این نکته را متذکر شده که:

«باید فکری در این خصوص کرد و این خودرو به خودروی مناسبی تبدیل شود. از سوی دیگر علی رغم این‌که می‌گویند این خودرو ارزان است باید گفت که با تلفاتی که به بار می‌آورد اصلا به صرفه نیست.»

وی با اشاره به این‌که «کشته‌های تصادفات به چشم نمی‌آید» افزود:«در حالی که روزانه 50 نفر در تصادفات رانندگی در کشور کشته می‌شوند به راحتی از کنارشان می‌گذریم اما هفت کشته در میدان تحریر قاهره در صدر اخبار رسانه‌های جهان قرار می‌گیرد.»

اما نکته قابل توجه در مورد خودروهای داخلی، تبدیل شدن آن‌ها به وانت است!

به طوری که چندی پیش از وانت پراید موسوم به «کارا» پرده برداری شد در حالی که این محصول با توجه به کارهاییش فقط 5 اسب بخار به قدرتش افزوده شده است!

اما تنها این خودرو نبوده که اندیشه وانت شدن را در سر می‌پرورانده بلکه خودروهای بسیاری این آرزو را دارند!

راستش را بخواهید با آن‌چه که من از این صنعت در ایران دیدم، احساس کردم که باید دست به کار شوم و یک کارخانه تولید خودرو را راه اندازی کنم!

قسمت سخت طراحی لوگوی شرکت را که انجام دادم می‌ماند 97% بقیه کار که آن هم کاری ندارد!

========================

پ.ن: مطلب در مورد این مسئله بسیار زیاد بود؛ از گلایه و شکایات مردم در فضای مجازی و واقعی گرفته تا عکس‌هایی از ایمنی تقریبا هیچ برخی از خودروهای داخلی و خسارت‌های جبران ناپذیری که به خانواده‌های ایرانی وارد کرده است که البته من هم تمام مشکلات را از خودروهای داخلی نمی‌دانم بلکه: سازنده راه و خودرو،‌ رسانه‌ها، آموزش و پرورش و نهادهای ارشادی در این خصوص نقش دارند.

به امید آینده‌ای بهتر؛ آینده‌ای که ما خواهیم ساخت.